گفته می‌شود بحران ناترازی گازی به ‌حدی رسیده که سال گذشته ناترازی از وضعیت فصلی خارج شده و به ‌شکل روزانه درآمده است به ‌این معنا که هم‌اکنون که در فصل زمستان به ‌سر می‌بریم با روزانه حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب ناترازی گازی روبه‌رو هستیم و این میزان در طول سال کمی بیشتر از ۱۲۰ میلیون مترمکعب است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قلم برنا، کارشناسان انرژی بارها هشدار داده‌اند درصورت بی‌توجهی دولت به‌این مسئله و نیافتن یک راه‌حل عملیاتی، بی‌تردید تا چند سال آینده با مشکلات جدی در تأمین گاز مواجه خواهیم بود.

توان تولید پارس جنوبی نصف خواهد شد
محمدصادق مهرجو، کارشناس ارشد انرژی در این باره گفت: ۷۰درصد گاز کشور از مخزن پارس جنوبی که تنها ۳۰درصد این میدان در اختیار ایران است، تأمین می‌شود و تا سال۱۴۲۵ اگر با همین روند افت تولید داشته باشیم، توان تولید پارس جنوبی نصف می‌شود. به‌عبارت دیگر چنانچه امروز توان تولید پارس جنوبی روزانه ۷۱۰ میلیون مترمکعب باشد در سال۱۴۲۵ این میزان به ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون مترمکعب کاهش می‌یابد.
وی ادامه داد: هم‌اینک در اوج مصرف، ۸۵۰ میلیون مترمکعب گاز سبک مصرف می‌کنیم که ۷۰درصد این میزان وابسته به ‌میدان پارس جنوبی است و چنانچه توان تولید این میدان در سال۱۴۲۵ نصف شود نیازمند شدید واردات خواهیم شد؛ هرچند هم‌اکنون هم نیازمند واردات گاز هستیم به‌خصوص مصرف گاز سالانه نه‌تنها کاهشی نمی‌شود بلکه افزایش هم دارد.
مهرجو اضافه کرد: در کنار نکاتی که گفته شد چنانچه تزریق به ‌مخازن نفتی را هم اضافه کنیم نیاز روزانه ما به ‌گاز، یک هزار میلیون مترمکعب است. بنابراین ادامه روش فعلی می‌تواند ما را تا سال۱۴۲۵ احتمالاً به‌ناترازی روزانه ۷۰۰ میلیون مترمکعبی برساند.

پس‌لرزه‌های کمبود نقدینگی
این کارشناس انرژی درخصوص نظر مساعد دولت در برنامه هفتم توسعه و بودجه سال آینده برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در میادین مشترک، ابراز کرد: باید دید بازار انرژی و توسعه منابع گازی برای سرمایه‌گذار خصوصی جذابیت دارد یا خیر. در وهله نخست باید گفت همه‌پسند نیست شاید درصورت درنظر گرفتن سهمی در بازار صادراتی گاز، بخش خصوصی برای حضور رغبت پیدا کند، اما باید به ‌این نکته توجه کرد که سرمایه‌گذاری‌های بسیار بالایی نیاز است.
وی فرزاد ای و بی، سلمان، بلال و آرش را ازجمله میادین مشترک گازی ایران در خلیج‌فارس برشمرد و خاطرنشان کرد: در سال۹۶ سرمایه‌گذار خارجی برای سرمایه‌گذاری در بلال وارد عمل شد، اما برای آنان میزان حجم گازی که در این میدان وجود داشت جذابیت نداشت، شاید اگر میدان سلمان را می‌دادیم ترغیب می‌شدند.

میادین گازی مشتری‌پسند نیست
مهرجو کمبود منابع مالی را مهم‌ترین مشکل در سرمایه‌گذاری بخش خصوصی دانست و تصریح کرد: امروز ۶ بانک بزرگ کشور برای توسعه آزادگان به ‌صف شدند و می‌خواهند ۶/۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنند؛ اما خبری نیست. برای میدان گازی اوضاع همین است و فرقی نمی‌کند.
وی در ادامه سخنان خود ضمن تأکید بر اینکه باید منابع محدود را به‌جای سرمایه‌گذاری در عرصه‌های مختلف اولویت‌بندی کنیم، خاطرنشان کرد: درحال حاضر به ‌جای توسعه غرب کارون و تولید نفت، باید منابع را به ‌سمت میادین گازی هدایت کرد. دولت گذشته اولویت‌بندی داشت و اعلام کرد پارس جنوبی و غرب کارون را توسعه می‌دهم و همین کار را هم انجام داد و تولید درهر دو را دو برابر کرد.
مهرجو تأکید کرد: متأسفانه به‌دلیل مسئله تحریم، ورود سرمایه‌گذار خارجی نخواهیم داشت، بنابراین تنها باید چشم به ‌سرمایه داخلی داشته باشیم که در آن هم باید توسعه میادین نفتی به‌جز میادین مشترک را متوقف کنیم و اولویت را به ‌‌میادین مشترک گازی بدهیم.
این کارشناس انرژی، ناترازی را یک مشکل چندجانبه دانست و بیان کرد: یکی از مهم‌ترین راهکارها بحث بهینه‌سازی است. اروپا هم نخستین اقدامی که برای رفع ناترازی انرژی خود انجام داد بحث صرفه‌جویی بود. به‌طوری که سال گذشته میلادی قیمت گاز را افزایش داد و اعلام کرد باید به‌ سمت سایر منابع برویم و صنایع هم انرژی را گران‌تر خریداری کنند. این‌گونه شد که سال گذشته اروپا ۹۰ میلیارد دلار بیشتر برای انرژی هزینه کرد و در ادامه به ‌سمت منابع جدید رفت.
وی با طرح این پرسش که چرا ایران همچنان نیروگاه حرارتی گازی و پتروشیمی احداث می‌کند، خاطرنشان کرد: باید فشار را از روی گاز برداریم و به ‌سرعت به ‌سمت متنوع کردن منابع انرژی حرکت کنیم. چنانچه تمام معادن زغال سنگ را توسعه دهیم می‌توانیم فشار را به‌میزان قابل توجهی از روی گاز برداریم.

ذخیره‌سازی؛ اولویت فراموش‌شده
مهرجو همچنین واردات گاز را نسبت به ‌واردات فراورده به‌صرفه‌تر خواند و گفت: همچنین ذخیره‌سازی گاز هم باید مورد توجه قرار گیرد. امروز تقریباً ۱۰ تا ۱۴درصد مصرف گاز اروپا از منابع ذخیره‌سازی تأمین می‌شود؛ آنان گاز را در تابستان که ارزان‌تر است خریداری و در زمستان مصرف می‌کنند؛ اما در کشور ما وزارت نفت بحث ذخیره‌سازی را به‌ شرکت ذخیره‌سازی که زیرمجموعه همین وزارتخانه است داده بود در صورتی که یک کار کاملاً بالادستی است. وسط راه زمانی که مناقصه‌گران را انتخاب کردند، تصمیم براین شد ذخیره‌سازی را به ‌شرکت نفت برگرداند؛ این نحوه تصمیم‌گیری موجب کندی امور می‌شود.
این کارشناس انرژی ضمن بیان اینکه در حال حاضر طی ۲۰ سال تنها دو مخزن ذخیره‌سازی گاز ایجاد کرده‌ایم، خاطرنشان کرد: چندین سال است مخازن مستقل گازی که در خشکی داریم و هزینه سرمایه‌گذاری کمتری نسبت به‌دریا می‌طلبند را توسعه نداده‌ایم و قرارداد ضربتی تولید گاز را از سال ۹۹ تاکنون معطل نگه داشته‌ایم؛ چرا باید منابع به ‌این شکل مدیریت شود؟ مسئولان باید کار را به‌ افراد عملیاتی و کاربلد که مدیریت هوشمندانه دارند، تحویل دهند.